Iron is tricky – in excess is toxic as it increases oxidative stress and accelerates ageing. When low, it can contribute to fatigue and slow down your thyroid and lead to hypothyroidism. By low iron, I don’t mean below standard lab ranges as these are usually pretty wide. You can have everything within “normal” range but still feeling that something is a bit off or noticing certain symptoms of hypothyroidism. By low, I mean at the suboptimal level – not dramatically deficient however not enough to perform necessary function.
Jaki jest optymalny poziom ferrytyny (zakres medycyny funkcjonalnej)?
In terms of thyroid, you should be really looking at ferritin status which is storage form of iron. There is strong correlation between low ferritin and low thyroid function. Again, by low I mean below 70 (while the lab range is usually 12-150 for women and 12-300 for men).
Dlaczego żelazo jest ważne dla funkcjonowania tarczycy?
TPO (thyroperoxidase) is iron dependent enzyme that is involved in making thyroid hormones as well as converting T4 (inactive thyroid hormone) to T3 (active form). If the conversion is impaired you may experience symptoms like hair loss, weight gain, fatigue, depression. It can happen even when T4 is within normal range as T3 it’s the active hormone that controls your metabolism and other processes. Also, iron is required for the utilization of T3 inside the cell. If you are looking for natural treatment for hypothyroidism – definitely check your iron levels as that’s one of the key nutrients necessary for healthy thyroid function.
Jak interpretować wyniki badań tarczycy z krwi
Zazwyczaj lekarz rodzinny zaleci wykonanie badania krwi TSH i T4, które szczerze mówiąc niewiele Ci powie. Jak już wspomniałam, ilość T3 wpływa na to, jak się czujesz. Co więcej, hormony T3 muszą wniknąć do komórki, aby wykonać swoje działanie. Ilość T3 w surowicy da ci pewien obraz funkcji tarczycy, ale nie powie, ile T3 znajduje się w komórce.
I tutaj znowu należy wspomnieć o żelazie. Niskie zapasy żelaza mogą zaburzać wykorzystanie hormonu tarczycy po stronie receptora, co oznacza, że możesz wytwarzać wystarczającą ilość T3, ale T3 nie może dostać się do komórki i z tego powodu nadal możesz odczuwać słabe objawy tarczycy. Możesz również zobaczyć podwyższone TSH, jeśli aktywność TPO (enzymu zależnego od żelaza) jest obniżona. W rezultacie przysadka będzie stale wysyłać sygnały (poprzez produkcję TSH), aby wytworzyć więcej hormonów tarczycy, ponieważ nie ma ich wystarczającej ilości. Podwyższony TSH z niskim T4 może być kolejnym objawem niedoczynności tarczycy. Dodatkowo niski poziom ferrytyny może zwiększyć produkcję odwróconej T3, która jest nieaktywną formą T3, która „blokuje” działanie aktywnych hormonów T3
Żelazo często jest kojarzone z anemią i energią, ale widzisz jak ważną role odgrywa ono w pracy tarczycy! W rezultacie niedoczynność tarczycy to problemu ze zmęczeniem i wiele innych symptomów. Żelazo ma istotne znaczenie w produkcji hormonów tarczycy, konwersję i wykorzystanie hormonu tarczycy wewnątrz komórki.
Niezbędne składniki odżywcze do prawidłowej funkcji tarczycy
Żelazo jest tylko jednym z wielu innych kofaktorów zaangażowanych w syntezę hormonów tarczycy. Inne niezbędne kofaktory to selen, miedź, cynk, magnez, niacyna, ryboflawina, B6, jod i tyrozyna. Niedobór któregokolwiek z tych składników odżywczych spowodowałby zmniejszenie produkcji T3, powodując objawy niedoczynności tarczycy. Witaminy A i D odgrywają również ważną rolę jeśli chodzi o receptory tarczycy - pomagają one w regulacji metabolizm hormonów tarczycy. Niemniej jednak skupmy się dziś wyłącznie na żelazie.
Różnica między ferrytyną a żelazem
Oba są ważne, ale ferrytyna wykazuje ogólny stan żelaza, nie tylko poziom żelaza we krwi. Ferrytyna jest zmagazynowanym żelazem, które organizm powoli zużywa, jeśli codziennie nie dostarcza się wystarczającej ilości żelaza z pożywieniem. Jeśli masz normalny poziom żelaza we krwi, ale niski poziom ferrytyny, może to oznaczać, że twoje ciało powoli zużywa rezerwy żelaza, aby utrzymać poziom żelaza we krwi na określonym poziomie.
Gdy zużyjesz większość zapasów żelaza, poziom żelaza we krwi nie może być dłużej utrzymywany i zacznie spadać. Jeśli zarówno poziom ferrytyny, jak i żelaza jest niski, prawdopodobnie wskazuje to na wysokie ryzyko anemii i innych problemów związanych z niskim poziomem żelaza, takich jak niska energia, wypadanie włosów itp. Ponadto kobiety są bardziej podatne na niski poziom żelaza/ferrytyny z powodu cykli menstruacyjnych i utraty krwi.
Spożycie żelaza a wchłanianie
Dietary iron comes in various forms, depending what is source of the food we eat: animal vs plant sources. For example, iron from meat is more bioavailable (so called heme iron) and it’s in a form that your body can utilise. Iron from vegetable and other plant sources is a non-heme iron and is less bioavailable. From animal sources you can absorb up to 15-35% of żelaza in a meal, from plant sources the absorption is around 2-7%. Moreover, iron absorption from plant sources can be greatly increased or decreased by various factors.
Co może osłabić absorpcję żelazaorption from plant sources?
- Żywność bogata w kwas fitynowy (zboża, ziarna, orzechy, fasola),
- Sery i mleko
- Polifenole (herbata i kawa).
- Kwas taninowy (herbata)
- Kakao
- Niektóre zioła (mięta pieprzowa, rumianek)
- Niektóre minerały: wapń, cynk, magnez, miedź.
- Choroby autoimmunologiczne i nieszczelne jelita
Możesz się zatem zacząć zastanawiać…. jeśli kwas fitynowy występuje w większości pokarmów roślinnych, czy powinnam zrezygnować z tej grupy pokarmów? Niekoniecznie…możesz zmniejszyć zawartość kwasu fitynowego poprzez gotowanie, moczenie lub fermentację żywności. Fityniany mogą zmniejszać wchłanianie żelaza nawet o 80%. Dobrą wiadomością jest to, że pokarmy bogate w witaminę C (papryka, brokuły, papaja, kiwi, guawa) mogą przeciwdziałać temu efektowi i zwiększać wchłanianie żelaza
Szpinak – jeden z głównych czynników zaburzających pracę tarczycy
Szpinak jest znany jako dobre źródło żelaza; surowy szpinak zawiera kwas szczawiowy lub szczawian. Kwas szczawiowy naturalnie wiąże się z minerałami, takimi jak wapń i żelazo, co utrudnia ich wchłanianie przez organizm. Ponadto szpinak zawiera goitrogen, cząsteczkę, która może spowolnić pracę tarczycy. Gotowanie szpinaku może pomóc w zmniejszeniu aktywności szkodliwych szczawianów.
Niedobór żelaza i niedoczynność tarczycy – błędne koło
Niski poziom żelaza może prowadzić do niedoczynności tarczycy, ale również niedoczynność tarczycy może obniżyć kwas żołądkowy, który jest niezbędny do wchłaniania minerałów, w tym żelaza. To trochę jak błędne koło, które można przerwać, jeśli uporządkujesz swoje trawienie, dostarczysz organizmowi niezbędnych minerałów, witamin i zadbasz o poziom florę bakteryjną i poziom kwasu żołądkowego, aby zapewnić prawidłowe wchłanianie
Jak zwiększyć poziom żelaza za pomocą jedzenia?
Twoje dzienne spożycie żelaza powinno wynosić około 15 mg dziennie. Oto produkty o najwyższej zawartości żelaza:
- Wątróbka drobiowa: 12mg/100g
- Wołowina: stek 9 mg / 170g
- Skorupiaki/Ostrygi: 8mg/ 85g
- Suszone morele: 7mg/ szklanka
- Pietruszka: 6mg/100g
- Biała fasola: 6 mg/szklanka
- Szpinak: 6 mg/ szklanka(gotowany)
- Komosa ryżowa: 3 mg/szklanka (gotowane)
- Pieczarki białe: 3mg/ szklanka (gotowane)
- Spirulina: 3 mg/10 g
Suplementować żelazo czy nie?
The simple answer is never supplement iron without having your blood test done. This is because it’s very easy to overdose iron and there is no known mechanism to excrete iron apart from blood loss. Iron is needed but as mentioned earlier, excess iron is highly pro-inflammatory and damaging. If it comes to supplements, liquid iron is also gentler for stomach and less likely to cause constipation (very common side effect of iron supplements). Also, iron supplements should not be taken at the same time as levothyroxine (thyroid medication). Allow at least 3-4 hours after taking iron before taking your thyroid medication.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o skutkach ubocznych i niebezpieczeństwach suplementacji żelaza kliknij tutaj
PL 
EN